ప్రపంచవ్యాప్త బొగ్గు కొరత నిజమేనా? భారత్‌లో విద్యుత్ సంక్షోభం వచ్చే అవకాశాలు ఎంత?
భారతదేశం బొగ్గు కొరతను ఎదుర్కొంటోంది. చాలా బొగ్గు ఆధారిత విద్యుత్ ప్లాంట్లు కొన్ని రోజుల స్టాక్ మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. సెంట్రల్ ఎలక్ట్రిసిటీ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా గణాంకాల ప్రకారం గత సంవత్సరాల్లో కూడా సెప్టెంబర్-అక్టోబర్ నెలల్లో బొగ్గు కొరత ఉండేది.
Coal Crisis: భారతదేశం బొగ్గు కొరతను ఎదుర్కొంటోంది. చాలా బొగ్గు ఆధారిత విద్యుత్ ప్లాంట్లు కొన్ని రోజుల స్టాక్ మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. సెంట్రల్ ఎలక్ట్రిసిటీ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా గణాంకాల ప్రకారం గత సంవత్సరాల్లో కూడా సెప్టెంబర్-అక్టోబర్ నెలల్లో బొగ్గు కొరత ఉండేది. అప్పుడు కూడా బొగ్గు నిల్వలు కొన్ని రోజులు మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. అయితే, ఈ తగ్గింపు విద్యుత్ ఉత్పత్తిపై పెద్దగా ప్రభావం చూపలేదు. ఈసారి కూడా పవర్ ప్లాంట్‌తో బొగ్గు నిల్వ ఉందని ప్రభుత్వం హామీ ఇచ్చింది.
అక్టోబర్ 11 నాటికి థర్మల్ పవర్ ప్లాంట్ (TPP) వద్ద అందుబాటులో ఉన్న స్టాక్ 7.3 మిలియన్ టన్నులు (MT) అని ప్రభుత్వం చెప్పింది, ఇది నాలుగు రోజులకు సరిపోతుంది. రాబోయే 4-5 రోజుల్లో 1.94 MT డిమాండ్‌కు వ్యతిరేకంగా, 1.5 MT నుండి 2 MT బొగ్గు విద్యుత్ కేంద్రాలకు చేరుకుంటుంది. దేశంలో బొగ్గు కొరత నివేదికలు పూర్తిగా నిరాధారమైనవని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ అన్నారు. భారతదేశం విద్యుత్ మిగులు దేశం అని ఆమె చెప్పారు.
అంతకుముందు, కేంద్ర బొగ్గు శాఖ మంత్రి ప్రహ్లాద్ జోషి మాట్లాడుతూ, ”బకాయిల తర్వాత కూడా మేము మా సరఫరాను కొనసాగించాము. స్టాక్‌ని పెంచాలని మేము రాష్ట్రాలను అభ్యర్థిస్తున్నాము … బొగ్గు కొరత ఉండదు. వర్షం కారణంగా బొగ్గు కొరత ఏర్పడింది, దీని వలన అంతర్జాతీయ ధర టన్ను రూ.60 నుండి రూ.190 కి పెరిగింది” అని ఆయన చెప్పారు. దానివలన దేశీయ బొగ్గుపై ఒత్తిడి పెరిగిందని మంత్రి చెబుతున్నారు.
ఈ పరిస్థితిలో అసలు మన దేశంలో.. ప్రపంచంలో బొగ్గు ఉత్పత్తి స్థితి ఏమిటి? భారతదేశం ఎంత నాణ్యమైన బొగ్గు దిగుమతి చేస్తుంది తెలుసుకుందాం..
భారతదేశంలో బొగ్గు ఉత్పత్తి సెప్టెంబర్‌లో 30.93 % పెరిగింది. 2020 సంవత్సరంలో 38.9 మిలియన్ టన్నులతో (MT) పోలిస్తే, ఇది 33%వృద్ధి. ఏప్రిల్ 2021 నుండి సెప్టెంబర్ 2021 వరకు కాలం గురించి మాట్లాడుతుంటే, ఈ కాలంలో భారతదేశ బొగ్గు ఉత్పత్తి గత సంవత్సరం ఇదే కాలంతో పోలిస్తే 12% పెరిగింది. 2019 తో పోలిస్తే ఈ పెరుగుదల 5.5%. తాత్కాలిక డేటా ప్రకారం, భారతదేశం 2020-21 సంవత్సరంలో 716 MT బొగ్గును ఉత్పత్తి చేసింది. ఇది 2019 సంవత్సరం కంటే 15 MT తక్కువ.
అంతర్జాతీయ బొగ్గు ఉత్పత్తి 2020 లో 4.8% తగ్గింది
అంతర్జాతీయ శక్తి సంస్థ (IEA) నుండి వచ్చిన డేటా ప్రకారం, మూడు సంవత్సరాల పెరుగుదల తరువాత, 2020 సంవత్సరానికి ప్రపంచ బొగ్గు ఉత్పత్తి 4.8% తగ్గింది. ప్రపంచంలో అతిపెద్ద బొగ్గు ఉత్పత్తిదారు చైనా, 2019 తో పోలిస్తే 2020 లో బొగ్గు ఉత్పత్తిని పెంచింది. డేటా ప్రకారం, చైనా 2020 సంవత్సరంలో 3764 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గును ఉత్పత్తి చేసింది. ఇది 2019 కంటే 1.1% ఎక్కువ. 2019 లో, చైనా 3724 MT బొగ్గును ఉత్పత్తి చేసింది. అదే సమయంలో, భారతదేశం 2020 సంవత్సరంలో 760 MT బొగ్గును ఉత్పత్తి చేసింది.
బొగ్గుకు విద్యుత్ ఉత్పత్తి, ఉక్కు తయారీకి రెండు ప్రధాన ఉపయోగాలు ఉన్నాయి. గత 20 సంవత్సరాలలో చైనా అద్భుతమైన ఆర్థిక వృద్ధి, భారతదేశంలో విద్యుదీకరణ విస్తరణ ఎక్కువగా బొగ్గుపై ఆధారపడింది. 2020 లో, బొగ్గు చైనాలో 63%, భారతదేశంలో 72% విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేసింది. ప్రస్తుతం బొగ్గు డిమాండ్ గురించి చూస్తేకనుక, భారతదేశంలోని పవర్ ప్లాంట్లలో బొగ్గు సరఫరా రోజుకు 60,000 నుండి 80,000 టన్నులకు తగ్గుతోంది. భారతదేశంలో బొగ్గు ఉత్పత్తి గత ఏడాది ఇదే కాలంలో 282 మెట్రిక్ టన్నుల నుండి ఏప్రిల్ 2021 సెప్టెంబర్ నుండి ఆరు నెలల కాలంలో 315 మెట్రిక్ టన్నులకు పెరిగింది. ఇది దాదాపు 12 శాతం పెరుగుదలను చూపుతోంది. అయినప్పటికీ, భారతదేశంలో బొగ్గు డిమాండ్ నెరవేరడం లేదు.
గ్లోబల్ డిమాండ్ 4% క్షీణించింది..
2020 లో IEA ప్రకారం, 2020 లో బొగ్గు కోసం ప్రపంచ డిమాండ్ 4% క్షీణత కనిపించింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత ఇదే అతిపెద్ద పతనం. విద్యుత్ డిమాండ్‌ను తగ్గించిన కోవిడ్ -19 కారణంగా లాక్ డౌన్ విధించడమే క్షీణతకు ప్రధాన కారణం. అయితే, 2020 లో బొగ్గు డిమాండ్ పెరిగిన ఏకైక దేశం చైనా. 2020 తో పోలిస్తే 2021 లో, ప్రపంచ బొగ్గు డిమాండ్ 4.5% పెరుగుతుందని భావిస్తున్నట్లు ఆర్థిక కార్యకలాపాలు మెరుగుపడతాయని IEA పేర్కొంది.
వినియోగం..
మొత్తం ప్రపంచంలో బొగ్గు అత్యధిక వినియోగం భారతదేశం, చైనా లో ఉంది. Yearbook.enerdata.net ప్రకారం, 2020 సంవత్సరంలో 3,830 MT బొగ్గు వినియోగంతో చైనా మొదటి స్థానంలో ఉంది. మరోవైపు, భారతదేశం 976 మెట్రిక్ టన్నుల బొగ్గును వినియోగించి రెండవ స్థానంలో నిలిచింది. మూడవ స్థానంలో యుఎస్ ఉంది. ఇక్కడ బొగ్గు వినియోగం 419 మెట్రిక్ టన్నులు.
భారతదేశంలో బొగ్గు దిగుమతి..
ప్రపంచంలోనే రెండవ అతిపెద్ద బొగ్గు దిగుమతిదారు భారత్. ఇండోనేషియా, ఆస్ట్రేలియా, దక్షిణాఫ్రికా, అమెరికా వంటి దేశాల నుండి భారతదేశం బొగ్గును దిగుమతి చేసుకుంటుంది. 2020-21 సమయంలో, భారతదేశానికి బొగ్గు, కోక్ మొత్తం దిగుమతి 215.92 MT. 2019-20 ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే ఇది దాదాపు 12.6% తక్కువ. 2019-20 ఆర్ధిక సంవత్సరంలో , 247.10 MT బొగ్గు దిగుమతి అయింది. అదే సమయంలో, కమోడిటీ కన్సల్టెంట్ కెప్లర్ నుండి వచ్చిన డేటా జూన్ నుండి భారతదేశ బొగ్గు దిగుమతులు తగ్గినట్లు చెబుతోంది.
అక్టోబర్ 4 తో ప్రారంభమైన వారంలో, కెప్లర్ భారతదేశ థర్మల్ బొగ్గు దిగుమతులను 2.67 మిలియన్ టన్నులుగా అంచనా వేశారు. ఈ సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 13 నుండి ప్రారంభమైన వారంలో బొగ్గు దిగుమతులు 1.46 MT మాత్రమే. ఇది ఒక వారంలో అతి తక్కువ దిగుమతి. ఇక మే 3 నుండి ప్రారంభమైన వారంలో దిగుమతులు 3.83 మిలియన్లు. ఇది ఒక వారంలో చాలా ఎక్కువ దిగుమతి.
2020 లో చైనా బొగ్గు దిగుమతులు 1.4% పెరిగి 304 మిలియన్ టన్నులకు పెరిగాయి, 2014 తర్వాత అత్యధికంగా, fitchratings.com నివేదిక ప్రకారం. అదే సమయంలో, కెప్లర్ నివేదిక ప్రకారం, అక్టోబర్ 4 నుంచి ప్రారంభమయ్యే వారంలో చైనా థర్మల్ బొగ్గు దిగుమతులు 3.29 మిలియన్ టన్నులు.
చైనా,భారతదేశం రెండు దేశాలు తమ బొగ్గు దిగుమతులను పెంచడం లేదు. దీనికి ప్రధాన కారణం ప్రపంచ శక్తి సంక్షోభం, దీని కారణంగా బొగ్గు ధరలు రికార్డు స్థాయికి చేరుకున్నాయి. చైనా ఎకనామిక్ ప్లానింగ్ ఏజెన్సీ దేశం బొగ్గు దిగుమతిని క్రమంగా పెంచుతుందని తెలిపింది.
బొగ్గు బొగ్గు నాణ్యత ప్రధానంగా కార్బన్‌తో కూడి ఉంటుంది. ఇది మిలియన్ల సంవత్సరాలుగా భూమి కింద పాతిపెట్టిన మొక్కల అవశేషాలపై భౌగోళిక ఒత్తిడి ద్వారా ఏర్పడుతుంది. మన దేశంలో బొగ్గు నిల్వలు వేడి విలువ (స్థూల క్యాలరీ విలువతో కొలుస్తారు) అంతర్జాతీయ బొగ్గు నిల్వలు కంటే తక్కువగా ఉంది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ జియోలాజికల్ సర్వే ప్రకారం, ప్రధానంగా నాలుగు రకాల బొగ్గులు ఉన్నాయి. ఆంత్రాసైట్, బిటుమినస్, సబ్‌బిటిమినస్, లిగ్నైట్. పవర్ ప్లాంట్‌లో విద్యుత్ ఉత్పత్తి కోసం చాలా బిటుమినస్, సబ్‌టిమినస్ బొగ్గు దిగుమతి చేసుకుంటారు. విద్యుత్ ఉత్పత్తి కోసం భారతదేశం కూడా ఈ బొగ్గును దిగుమతి చేసుకుంటుంది.
