భారతదేశంలో పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజలు అద్దె ఇళ్లలో నివసిస్తున్నారు. చాలా మంది ఇంటి యజమానులు తమ ఇంటిని అద్దెకు ఇవ్వడం ద్వారా ఆదాయాన్ని సంపాదిస్తారు. అద్దె ఇళ్లలో నివసించే వారి సంఖ్య గ్రామీణ ప్రాంతాల కంటే పట్టణ ప్రాంతాల్లోనే ఎక్కువ.
కొన్ని ప్రత్యేక సందర్భాలలో మినహాయిస్తే భూస్వామి మరియు అద్దెదారు సంబంధాలు చాలా బాగుంటాయి. ఒక్కోసారి అద్దెపై నివసించే వ్యక్తులు ప్రతినెలా అద్దె చెల్లించకుండా, ఇల్లు ఖాళీ చేయకుండా ఇంటి యజమానిని ఇబ్బంది పెడుతున్నారు. అటువంటి సందర్భంలో, చర్చలు విఫలమైతే, యజమానులు చట్టపరమైన చర్యలను ఆశ్రయించవలసి ఉంటుంది. అద్దెదారులు అద్దె చెల్లించకపోతే భూస్వాములను రక్షించడానికి భారతదేశంలో కొన్ని చట్టాలు ఉన్నాయి. అదేంటో ఇక్కడ చూద్దాం..
Agreement
అద్దెదారులతో ఇంట్లోకి ప్రవేశించే ముందు అద్దె ఒప్పందంపై యజమాని సంతకం చేయాలి. అద్దె మొత్తం, గడువు తేదీ, వార్షిక అద్దె ఇంక్రిమెంట్‌లు మరియు అద్దె చెల్లించనందుకు వచ్చే పరిణామాలతో సహా అద్దెకు సంబంధించిన నిబంధనలు మరియు షరతులు ఒప్పందంలో స్పష్టంగా పేర్కొనబడాలి. ఈ పత్రం అనేక చట్టపరమైన సమస్యల నుండి ఇంటి యజమానిని కాపాడుతుంది. అద్దెదారు సంతకం చేసిన ఒప్పందాన్ని యజమాని జాగ్రత్తగా సమీక్షించాలి. ఈ పత్రం యజమాని అనుసరించే చట్టపరమైన చర్యలకు పునాదిగా పనిచేస్తుంది.
Deposit
అద్దెదారులు ఇంటిలోకి వెళ్లే ముందు భూస్వామికి 2-3 నెలలు (కొన్ని ప్రాంతాల్లో ఎక్కువ) అద్దెను సెక్యూరిటీ డిపాజిట్‌గా చెల్లించాలి. అద్దె చెల్లించనప్పుడు లేదా ఇంటికి ఏదైనా నష్టం జరిగినప్పుడు ఈ డిపాజిట్ భూస్వామికి ఆర్థిక భద్రతగా పనిచేస్తుంది. ఈ డిపాజిట్ భూస్వామి వద్ద ఉన్నందున, అద్దెదారులు ఆస్తిని జాగ్రత్తగా చూసుకోవడమే కాకుండా అద్దె ఒప్పందం ప్రకారం వారి బాధ్యతలను కూడా నెరవేరుస్తారు.
Notice
అద్దెదారు గడువు తేదీలోగా అద్దె చెల్లించడంలో విఫలమైతే, ముందుగా అతనితో మాట్లాడి సమస్యను సామరస్యంగా పరిష్కరించుకోండి. అది సాధ్యం కాకపోతే, అద్దె చెల్లించాలని డిమాండ్ చేస్తూ వారికి లీగల్ నోటీసు పంపవచ్చు. కాంట్రాక్ట్/లీజు ఒప్పందాన్ని ఉల్లంఘించినట్లు గుర్తుచేస్తూ అద్దెదారుకు భూస్వామి చట్టబద్ధమైన నోటీసును పంపవచ్చు. నోటీసులో చెల్లించని అద్దె వివరాలు మరియు చెల్లింపు గడువు తేదీ ఉండాలి. నోటీసుకు స్పందించకపోతే చట్టపరమైన పరిణామాలను వివరించాలి. నోటీసు తప్పనిసరిగా ఇండియన్ కాంట్రాక్ట్ చట్టం కింద నిర్దేశించబడిన చట్టపరమైన నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఉండాలి. రిజిస్టర్డ్ పోస్ట్ ద్వారా పంపడం తప్పనిసరి. పోస్ట్ అందిందని నిర్ధారించుకోండి. 15 రోజుల వ్యవధి ముగిసిన తర్వాత కూడా అద్దెదారు అద్దె చెల్లించడానికి నిరాకరిస్తే, అద్దె నియంత్రణ కోర్టు లేదా సివిల్ కోర్టులో అద్దెదారుని ప్రాసిక్యూట్ చేయడానికి కోర్టు అనుమతిని కోరవచ్చు.
Discussions
లీగల్ నోటీసులు, కోర్టు విచారణలకు ముందు మధ్యవర్తిని పంపి చర్చిస్తే సమస్య పరిష్కారం అవుతుందా అన్నది ఆలోచించాలి. ఈ చర్చలు పరస్పర ఆమోదయోగ్యమైన పరిష్కారాలను కనుగొనే అవకాశం ఉంటుంది. భారతదేశంలోని అనేక నగరాల్లో మధ్యవర్తిత్వ కేంద్రాలు మరియు ఫోరమ్‌లు ఉన్నాయి. వివాదాల సామరస్య పరిష్కారానికి ఇవి మంచి వేదికలుగా ఉపయోగపడతాయి.
Court case
లీగల్ నోటీసు మరియు చర్చలు ఫలవంతం కాకపోతే మరియు అద్దెదారు చెల్లింపులను నిరాకరిస్తూనే ఉంటే, భూస్వామి తగిన కోర్టులో కేసు దాఖలు చేయవచ్చు. ఏ కోర్టు అద్దెకు చెల్లించాల్సిన విలువపై ఆధారపడి ఉంటుంది. చిన్న మొత్తాలకు సివిల్ కోర్టును ఆశ్రయించవచ్చు. బకాయిలు పెద్ద మొత్తంలో ఉంటే జిల్లా కోర్టు లేదా హైకోర్టును ఆశ్రయించవచ్చు.
Court decree
కేసు దాఖలు చేసిన తర్వాత కోర్టు సాక్ష్యాధారాలను పరిశీలించి ఇరుపక్షాల వాదనలను వింటుంది. కోర్టు భూస్వామి వాదనలను అనుకూలంగా పరిగణిస్తే, అద్దె బకాయిలను చెల్లించమని అద్దెదారుని నిర్దేశిస్తూ ఒక డిక్రీని పాస్ చేస్తుంది. ఈ డిక్రీ ఎలా ఉపయోగపడుతుంది అంటే, కౌలుదారు యొక్క ఆస్తిని అటాచ్‌మెంట్ చేయడం, వారి వేతనాల నుండి అద్దె బకాయిలు వసూలు చేయడం మరియు ఇంటి స్థలం నుండి అద్దెదారుని బలవంతంగా తొలగించడం వంటివి కోర్టు ద్వారా అమలు చేయబడతాయి. చాలా సందర్భాలలో అద్దెదారులు కోర్టు నుండి చట్టపరమైన నోటీసును స్వీకరించిన తర్వాత అద్దె ప్రాంగణాన్ని ఖాళీ చేసే అవకాశం తక్కువగా ఉంటుంది. ఇలాంటి విషయాల్లో ఇంటి యజమానులు సరైన న్యాయవాది మార్గదర్శకత్వం పొందడం చాలా ముఖ్యం.
Evacuate the house
అద్దె నియంత్రణ చట్టం 12 నెలల కంటే ఎక్కువ అద్దె ఉన్న అద్దెదారులకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది. కొత్త మోడల్ టెనెన్సీ యాక్ట్ 2015 అద్దెకు డిఫాల్ట్ అయినందుకు లేదా అద్దె ఒప్పందాన్ని ఉల్లంఘించినందుకు అద్దెదారుని తొలగించడానికి యజమానిని అనుమతిస్తుంది. అద్దెదారు అద్దె చెల్లించని సందర్భాల్లో మాత్రమే కాకుండా కొన్ని ముఖ్యమైన సందర్భాల్లో ఇంటి యజమాని అద్దెదారుల నుండి ఇంటిని ఖాళీ చేయవలసి ఉంటుంది. తొలగింపునకు ఎలాంటి చట్టపరమైన ఆధారాలు ఇవ్వవచ్చో ముందుగా తెలుసుకోవాలి. అద్దెదారులు భూస్వామి సమ్మతి లేకుండా మొత్తం/పాక్షిక ప్రాంగణాన్ని సబ్‌లెట్ చేస్తే, అది అద్దె ఒప్పందాన్ని ఉల్లంఘించడమే. అద్దె స్థలంలో నివాసం తప్ప ఎలాంటి వ్యాపారాలు, చట్టవ్యతిరేక కార్యకలాపాలు నిర్వహించరాదు. చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాలకు ఇంటి యజమానులను కూడా బాధ్యులను చేయవచ్చు. అలాంటి పరిస్థితుల్లో ఇంటిని ఖాళీ చేయొచ్చు. ఇంటికి మరమ్మతులు, మార్పులు లేదా చేర్పులు ఉంటే యజమాని ఆస్తిని స్వాధీనం చేసుకోవచ్చు. కొన్నిసార్లు ఆస్తి నివాసయోగ్యంగా లేనప్పటికీ, ఇల్లు మరమ్మత్తు చేయలేని విధంగా దెబ్బతిన్నప్పటికీ, యజమానికి ఇంటిని తిరిగి స్వాధీనం చేసుకునే హక్కు ఉంటుంది.
చివరగా: ఇల్లు అద్దెకు తీసుకున్నప్పుడు తెలిసిన వారికి ఇవ్వడం మంచిది. ఇది ఇంటి యజమానులను ఇబ్బందుల నుండి కాపాడుతుంది.
